De hersen darm as: gezonder brein, gezondere darmen

Steeds meer mensen worden zich ervan bewust dat darmklachten vaak gepaard gaan met mentale klachten én dat (een deel van) de oplossing van deze klachten bij het brein ligt. Als jij geïnteresseerd bent in hoe je je darmklachten aan kan pakken door het werken met je brein (de hersen darm as), dan is dit artikel voor jou.

We beginnen met een uitleg van de basis. Dan behandelen we de verschillende wijzen waarop de darmen en het brein elkaar beïnvloeden. En tot slot lees je in de conclusie hoe jij je darmklachten kunt verbeteren door de hersen darm as toe te passen en kun je je laten inspireren door voorbeelden van de resultaten die andere mensen hiermee hebben behaald. Na het lezen van dit artikel heb je dus een beter beeld van hoe de hersen darm as precies in elkaar zit, en hoe je jouw gezondheidsklachten door inzet van de hersen darm as kan verbeteren. 

Hersen darm as: de basis

Heb jij weleens vlinders in je buik gevoeld of een onderbuikgevoel gehad? De oorsprong van deze uitspraken is niet willekeurig en de wetenschap van vandaag geeft daar steeds meer inzicht in. De hersenen en de darmen zijn nauw met elkaar verbonden en communiceren tweezijdig met elkaar. Zo wordt een tal aan hormonen die van invloed zijn op je gedrag, stemming en algeheel functioneren in de darmen geproduceerd. Het is dan ook nog niet zo gek dat veel mentale aandoeningen, zoals angststoornissen en depressie, gelinkt worden aan een verminderde darmgezondheid. Deze ontdekking biedt nieuwe behandelstrategieën welke in de toekomst een steeds belangrijkere rol zullen gaan spelen. Je leest hier meer over later in dit artikel. 

Het enterische zenuwstelsel: je tweede brein

De darmen hebben (net als het brein) een eigen zenuwstelsel, namelijk het enterische zenuwstelsel. Zowel het centrale zenuwstelsel (de hersenen en het ruggenmerg) als het enterische zenuwstelsel (de darmen) zijn opgebouwd uit neuronen die met elkaar communiceren en het lichaam aansturen. In de darmen zijn zo’n 500 miljoen neuronen te vinden en deze functioneren onafhankelijk van de hersenen. Deze onafhankelijkheid en omvang van het netwerk aan zenuwcellen in de darmen leidt ertoe dat sommige wetenschappers de darmen ook wel je ‘tweede brein’ noemen. Hoewel er geen cognitieve processen plaatsvinden in de darmen zelf, wisselen ze zeker signalen uit met de hersenen. Dit doen ze via verschillende banen, zoals het zenuwstelsel, maar ook op biochemische wijze, bijvoorbeeld door middel van hormonen. Over deze twee manieren van communicatie tussen hersenen en darmen lees je hieronder meer, beginnend met de zenuw, de nervus vagus. 

De nervus vagus: de snelweg tussen de hersenen en de darmen

Langs je wervelkolom loopt een grote zenuw genaamd de nervus vagus. Dit is een erg belangrijke zenuw aangezien deze de verbinding vormt tussen de neuronen van jouw hersenen en darmen. Via deze zenuw worden signalen vanuit de hersenen naar de darmen gestuurd en andersom. Deze signalen geven niet alleen informatie over de vertering, maar zijn ook in staat je gedrag te beïnvloeden. Dit betekent dat soms onverklaarbare stemmingswisselingen uit de darmen afkomstig zouden kunnen zijn, bijvoorbeeld omdat je iets verkeerds gegeten hebt. In de andere richting zijn er echter ook mogelijkheden. Zo kun je de vertering verbeteren en de darmen tot rust brengen door gebruik te maken van bepaalde ‘mind-body’ technieken, zoals meditatie of hypnose. Later in dit artikel gaan we meer in op de praktische waarde van deze ‘mind-body’ technieken. Je ontdekt nu eerst meer over hoe de darmen en het brein elkaar beïnvloeden op biochemische wijze, bijvoorbeeld door middel van hormonen. 

Het microbioom en hormonen

Niet alleen via fysieke banen oefenen je darmen en hersenen invloed uit op elkaar. Ook via biochemische processen zijn deze organen nauw met elkaar verbonden. In je darmen worden namelijk verschillende hormonen geproduceerd, grotendeels door de daar aanwezige bacteriën. Deze bacteriën, welke onderdeel vormen van het microbioom, zijn bijvoorbeeld verantwoordelijk voor zo’n 90% van de serotonineproductie in het lichaam. Dit hormoon verspreidt zich via de bloedbaan over het gehele lichaam en vervult verschillende functies. Serotonine staat ook wel bekend als het ‘gelukshormoon’ en heeft een sterke invloed op je gedrag, maar ook heeft het een regulerend effect op de darmperistaltiek. 

Een ander mooi voorbeeld is GABA, een neurotransmitter (signaalstof) die helpt gevoelens van angst onder controle te krijgen en je een gevoel van rust te geven. Door de samenstelling van het microbioom te verbeteren is het dan ook mogelijk de productie van deze ‘feel-good’ hormonen te verhogen, wat je mentale welzijn ten goede kan komen.

PDS behandeling via de hersen darm as

Zoals je na het lezen van dit artikel zal begrijpen, is de samenwerking tussen de hersenen en darmen erg complex. Ondanks dat we nog niet alles weten over de baanbrekende relatie tussen de hersenen en de darmen is het duidelijk dat er erg veel winst te behalen valt bij het werken met de hersen darm as bij de behandeling van darmklachten zoals prikkelbare darm syndroom (PDS). Het verteren van voedsel is een complexe taak en daarom is het voor een optimale vertering belangrijk dat je lichaam in ruststand is. Door middel van het toepassen van deze technieken zal je je bewuster worden van spanningen die je in je lichaam hebt. Wanneer jij deze kunt herkennen, dan kun je het beter controleren. Hierdoor kan je lichaam zich beter focussen op het verteren van voedsel in plaats van op andere dingen die onbewust spelen. Mind-body technieken zijn een essentieel onderdeel van een holistische behandelwijze van darmklachten. 

Hersen darm as in de praktijk: 2 voorbeelden

Ik kan me voorstellen dat je na het lezen van dit artikel jezelf nog deze vraag stelt: wat voor resultaten kan ik verwachten als ik aan de slag ga met de hersen darm as?

Ik wil graag twee voorbeelden van eerdere cliënten van All Ways Healthy met je delen om je te inspireren en je te laten zien hoe groot de invloed van de hersen darm as kan zijn. 

Peter - na 12 jaar geen antidepressiva meer

Peter slikte 12 jaar lang antidepressiva en had in al die jaren continu last van prikkelbare darm syndroom en darmkrampen. Na introductie van het D.A.R.M. Dieet en inzet van bepaalde supplementen die zijn brein en bijnieren, voedden kon hij na 4 maanden afbouwen  met zijn antidepressiva en is hij nu volledig medicijn- en depressievrij. En: hij heeft geen buikklachten meer! 

Lisanne - angstvrij na darmtherapie

Lisanne kreeg na een voedselvergiftiging niet alleen buikklachten, maar ook ernstige angsten. Na een microbioomonderzoek bleek dat ze een ernstige lekkende darm had, en een bacteriële disbalans. Na herstel van het microbioom naar een gezonde balans, had ze helemaal geen angsten meer. Dit geeft dus duidelijk aan dat angst uit een verstoorde darmfunctie kan komen. 

En zo heb ik nog veel meer voorbeelden van cliënten waarbij de hersen darm as een cruciale rol heeft gespeeld bij gezondheidsklachten. 

Hersen darm as herstellen

Ervaar jij naast darmklachten ook geregeld stress, angst of depressie?
Dan is de kans groot dat bij een goede aanpak van zowel je hersenen als je darmen, het functioneren van beide organen enorm zal verbeteren en klachten die je ervaart mogelijk helemaal verdwijnen. Mocht je zelf meer willen leren over hoe je de hersen darm as kan beïnvloeden, kijk dan eens naar het D.A.R.M. Programma. In dit programma ontdek je hoe je aan de hand van mijn uniek 4-stappenplan de onderliggende oorzaak van jouw darmklachten kan achterhalen en aanpakken. Deze methode is gebaseerd op de meest recente wetenschap en mijn klinische ervaring in het begeleiden van vele cliënten over de jaren heen. Geen darmklachten meer en een gezonde vertering, dat zijn de hoofddoelen van deze cursus. Ben je benieuwd naar mijn methoden, dan zou je ook mijn gratis masterclass kunnen volgen, waarin ik aan de hand van praktische voorbeelden het D.A.R.M.-stappenplan aan je uitleg.

Geschreven door Mats Laszlo, student Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.