Obstipatie verhelpen: 4 manieren die jou kunnen helpen

In dit artikel ontdek je de betekenis van obstipatie, welke symptomen bij obstipatie horen, wat mogelijke oorzaken zijn en hoe je deze kunt aanpakken. 

Bovendien verwijzen we in deze blog door naar onze andere blogs met specifieke onderwerpen zodat jij de informatie vindt die voor jou relevant is. Deze onderwerpen zijn:

• Wat is obstipatie?

• Obstipatie oorzaken

• Obstipatie en medicatie

• Obstipatie en menstruatie

• Obstipatie en zwangerschap

• Obstipatie verhelpen

De betekenis van obstipatie 

Verstopping, obstipatie, of uit het Engels afgeleide constipatie; drie termen die eigenlijk dezelfde betekenis hebben: een vertraagde stoelgang. Een regelmatige stoelgang is niet voor iedereen de gewoonste zaak van de wereld. Obstipatie komt tegenwoordig heel vaak voor en behoort tot een van de meest voorkomende klachten waar mensen mee naar de huisarts gaan. Vervolgens krijgen ze poederzakjes mee naar huis en wordt er gezegd dat ze meer vezels in hun dieet moeten aanbrengen. 

Maar een tekort aan vezels is zeker niet altijd het probleem en dus ook niet altijd de juiste oplossing. Wat nog meer mogelijke oorzaken voor obstipatie kunnen zijn, lees je in onze blog over obstipatie oorzaken. 

Obstipatie symptomen: wanneer heb je het?

Een verstopt gevoel kan erg vervelend zijn. Veel mensen ontlasten niet iedere dag, waardoor de voedselbrij langer in de darmen blijft zitten. Hierdoor kan je een opgeblazen buik krijgen of kan de buik zelfs hard aanvoelen, wat erg pijnlijk kan zijn. Bij de huisarts zijn dit soort klachten niet ongewoon en wordt er aan de hand van bepaalde richtlijnen gekeken of er sprake is van obstipatie.

Er wordt pas gesproken van constipatie bij volwassenen wanneer er wordt voldaan aan minimaal twee van de volgende criteria (1):

• 2 keer of minder ontlasten per week;
• hard persen tijdens het ontlasten;
• harde en/of keutelige ontlasting;
• gevoel van onvolledig ontlasten;
• gevoel van verstopping/blokkade in het rectum;
• manuele hulp nodig bij het ontlasten.

(Voor kinderen gelden andere criteria voor de betekenis van obstipatie. Zie ook: https://www.mlds.nl/klachten/verstopping-bij-kinderen/)

Ook als je volgens deze betekenis officieel geen obstipatie hebt, kun je natuurlijk alsnog last hebben van een vertraagde stoelgang. Sommigen zullen zich namelijk herkennen in slechts een van de genoemde criteria en ervaren hier wel degelijk klachten van. In dat geval wordt het simpelweg prikkelbare darm syndroom (PDS) genoemd.

Voor meer informatie over onder andere hoe een ‘normale’ ontlasting eruit hoort te zien en wat de gevolgen zijn van obstipatie, lees onze blog “Wat is obstipatie?”.

Obstipatie verhelpen: enkele tips

In de meeste gevallen zal de dokter je vezelzakjes mee naar huis geven wanneer er obstipatie is vastgesteld. Mochten de klachten heftiger zijn, dan wordt er ook weleens gekozen voor medicatie zoals Macrogol. 

Deze beide middelen helpen de voedselbrij zich voort te bewegen door jouw darmstelsel, zodat deze uiteindelijk makkelijker naar buiten kan komen. Dit doen zij op twee manieren: bulkvorming en verzachting. Zowel vezels als Macrogol zorgen ervoor dat er meer vocht wordt vastgehouden in de ontlasting. Hierdoor wordt de structuur van je ontlasting zachter en kunnen je darmen deze makkelijker voortbewegen. Vezels kunnen daarnaast meer ‘bulk’ aan de ontlasting geven.

Deze vezels hoeven echter niet uit zakjes te komen. Vezels zijn namelijk afkomstig van plantaardige voedingsmiddelen. Denk hierbij aan groenten zoals broccoli en sla, fruit zoals appels en bananen, maar ook granen en peulvruchten, zoals tarwe (volkoren brood), bonen en linzen. 

Tegenwoordig eten veel mensen te weinig van deze voedingsmiddelen, waardoor zij ook te weinig vezels binnenkrijgen. Per dag wordt geadviseerd zo’n 30 tot 40 gram vezels binnen te krijgen (2). Gemiddeld ligt de inname in Nederland echter op zo’n 20 gram (3). Hierdoor kunnen de darmen niet optimaal functioneren en kan de stoelgang vertraagd zijn. Een goede strategie om dit te verbeteren is dan ook om meer vezels in het dieet te brengen.

In onze blog over “obstipatie verhelpen” staat er nog uitgebreider en concreter wat je wel en niet moet doen om obstipatie tegen te gaan. 

Wil je meer weten over medicamenteuze opties (maar ook hoe medicatie obstipatie juist kan veroorzaken)? Dan kan je terecht bij onze blog over obstipatie en medicatie.

Constipatie en menstruatie

De menstruatiecyclus wordt gereguleerd door hormonen zoals oestrogeen en progesteron. Deze hormonen zijn niet alleen cruciaal voor de reproductieve gezondheid, maar hebben ook invloed op andere lichaamssystemen, waaronder het spijsverteringsstelsel. 

Gedurende de cyclus fluctueren de niveaus van deze hormonen, wat verschillende fysieke reacties teweegbrengt waaronder obstipatie of juist diarree. 

Op welk moment van je cyclus oestrogeen en progesteron precies pieken en dalen hebben, lees je in onze blog over obstipatie en menstruatie.

Obstipatie en zwangerschap

Constipatie tijdens de zwangerschap is heel normaal en komt vaak voor. Er zijn verschillende redenen waarom zwangere vrouwen vatbaar kunnen zijn voor obstipatie. Hormonale veranderingen, toegenomen druk op de darmen door de groeiende baarmoeder, ijzersupplementen en veranderingen in dieet en vochtinname kunnen allemaal bijdragen aan obstipatie tijdens de zwangerschap. In onze blog over obstipatie en zwangerschap lees je hier meer over.

De obstipatie klachten blijven: wat nu?

Obstipatie wordt niet altijd veroorzaakt door een vezeltekort. Verschillende factoren kunnen ervoor zorgen dat je een vertraagde stoelgang hebt. Enkele voorbeelden:

• Een vochttekort;
• Te weinig lichaamsbeweging;
• Medicatiegebruik;
• Hechtingen in de darmen door een operatie;
• Een verhoogde ontstekingsactiviteit in de darmen;
• Voedselintoleranties;
• Een verstoord microbioom (dus te weinig goede en te veel slechte bacteriën in de darmen);
• Een autonoom zenuwstelsel dat niet goed werkt;
• Pathogene infecties (virussen/parasieten/bacteriën/schimmels/gisten).

Gelukkig wordt voor de eerste oorzaken vaak het advies gegeven meer water te drinken en meer te bewegen. Ook zal de dokter altijd aangeven wanneer het een bijwerking kan zijn van de voorgeschreven medicatie. 

Helaas wordt er minder vaak gekeken naar de andere mogelijke obstipatie oorzaken. Dit komt in de meeste gevallen doordat de dokter hier minder kennis over heeft. Dokters krijgen namelijk vrijwel geen les over voeding en leefstijl. 

Daarnaast wordt er pas sinds enkele jaren meer wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het microbioom. Hierdoor zijn het alleen de darmspecialisten die boven op het onderzoek zitten die je hierbij zouden kunnen helpen.

De behandeling van obstipatie

Om de obstipatie grondig aan te pakken, moet je erachter komen wat de onderliggende oorzaak is. Dit kun je doen met behulp van bepaalde labonderzoeken, die je meer inzicht geven in de situatie in de darmen. Zo kun je met een uitgebreid ontlastingsonderzoek bepalen hoe jouw microbioom is samengesteld en hoe jouw vertering verloopt. Hierbij kun je erachter komen of er sprake is van bepaalde pathogenen (ziektemakers zoals parasieten, virussen, bacteriën, schimmels of gisten), of je genoeg spijsverteringsenzymen aanmaakt en of je vetten wel goed verteert. 

Op basis van de resultaten hiervan kun je vervolgens een doelgericht behandelplan opstellen om het probleem bij de bron aan te pakken. Dit behandelplan zal bestaan uit dieet, eventueel gebruik van bepaalde supplementen en leefstijlaanpassingen. 

Door dit op een gestructureerde manier te doen, is het mogelijk voorgoed van de obstipatie symptomen af te komen. 

Obstipatie oplossen op een gestructureerde manier

Heb je al van alles geprobeerd tegen constipatie, maar waren je pogingen tevergeefs? Dan heb je misschien een gestructureerd plan nodig om jouw lichaam te herstellen. Met behulp van ons D.A.R.M. Programma ontdek je stap voor stap wat jouw darmklachten veroorzaakt en hoe je dit kunt aanpakken. Deze holistische benadering van darmgezondheid heeft ervoor gezorgd dat al velen vaarwel hebben kunnen zeggen tegen een dikke buik en oncomfortabel gevoel. Met ons programma hebben we al meer dan 2500 mensen mogen helpen. 

Je kunt ook onze gratis masterclass volgen. Hierin ontdek je hoe je stap voor stap van je buikklachten af kunt komen. Je komt erachter wat je vandaag nog kunt doen om je klachten te verminderen en welke stappen je kunt volgen om structurele verbetering te zien in je darmwerking. Klik hier om de masterclass te bekijken.

Bronnen:

1. https://theromefoundation.org/rome-iv/rome-iv-criteria/
2. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vezels.aspx 
3. https://www.mlds.nl/hoe-gezond-is-jouw-buik/artikelen/nederlanders-eten-nog-steeds-te-weinig-vezels/

Geschreven door Zara Kleijn, BSc Geneeskunde aan de Radboud Universiteit, met verdiepende vakken in voeding, gezondheid en sport.

Gereviewd door Mats Laszlo , BSc Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.