FODMAP dieet vs. D.A.R.M. dieet

Het FODMAP dieet is erg populair onder mensen met prikkelbare darm syndroom. Het kan helpen klachten te verminderen, zoals gasvorming en een opgeblazen buik, en daarmee de kwaliteit van leven verbeteren. Waarom is het vermijden van FODMAPs voor sommigen dan niet effectief? En zijn er alternatieve behandelingen die kunnen helpen?

Je leest in dit artikel 3 mogelijke redenen waarom het low-FODMAP dieet voor jou mogelijk niet gewerkt heeft, wat je kunt doen om je darmklachten structureel aan te pakken en hoe het D.A.R.M. Dieet je daarbij kan helpen. 

1. Het FODMAP dieet is enkel bedoeld als tijdelijke behandeling

FODMAPs zijn fermenteerbare koolhydraten die darmbacteriën kunnen gebruiken als voedingsstof. Bij de fermentatie van deze FODMAPs ontstaan veel gassen en bij een overgroei aan bacteriën kan deze gasproductie overmatig zijn en voor klachten zorgen. 

Een dieet laag in FODMAPs wordt dan ook vaak gebruikt door mensen met prikkelbare darm syndroom (PDS) om klachten te verminderen. Wat velen echter niet weten is dat het FODMAP dieet slechts gebruikt dient te worden voor beperkte duur en dus niet voor de rest van je leven. Daar is het dieet ook niet voor ontwikkeld, aldus de bedenkers van het FODMAP dieet van Monash University (1). 

Het doel van het dieet is om de darmen tot rust te brengen en erachter te komen wat jouw persoonlijke triggers zijn. Hoewel het dieet erg behulpzaam kan zijn om klachten te verminderen, is het slechts onderdeel van de behandeling, maar geen vervanging hiervoor. 

Om de klachten daadwerkelijk op te lossen, is het van belang op zoek te gaan naar de onderliggende oorzaak. In het D.A.R.M. Programma besteden wij hier veel tijd aan, aangezien het vinden van de oorzaak allesbepalend is voor de juiste behandeling. Hoe we dat doen, daar komen we aan het einde van dit artikel op terug. 

2. Het FODMAP dieet houdt geen rekening met persoonlijke triggers

Naast FODMAPs kan het zo zijn dat je gevoelig bent voor andere voedingsmiddelen. Zo kun je last hebben van persoonlijke voedselintoleranties die je volgens low-FODMAP gewoon zou kunnen eten. Vaak hebben mensen met darmaandoeningen zoals prikkelbare darm syndroom (PDS) een verhoogde immuunreactie op bepaalde voedingsmiddelen. Dit wordt gekenmerkt door klachten zoals buikpijn, misselijkheid, ontstekingsklachten, huidproblemen, etc. 

Veelvoorkomende voedselintoleranties zijn bijvoorbeeld glutenbevattende granen, melkproducten en eieren. In het D.A.R.M. Dieet worden deze dan ook tijdelijk vermeden. Hierdoor kunnen de darmen zich beter herstellen terwijl je de onderliggende oorzaak aanpakt. Wanneer je dit hebt gedaan, voegen we deze voedingsmiddelen weer één voor één toe aan je dieet om te kijken wat jouw tolerantieniveau is. Het is niet ongewoon dat mensen die de onderliggende oorzaak hebben aangepakt geen klachten meer merken van de voormalige voedselintoleranties en deze voedingsmiddelen dus weer aan het dieet kunnen toevoegen.

3. Het FODMAP dieet gaat alleen over voeding

Niet alleen is het belangrijk te kijken naar wát je eet, maar ook hóe je eet en hoe je door het leven gaat. Vanwege de hersen darm as is de vertering het best wanneer je lichaam in een staat van rust is. Stress activeert namelijk je sympatische zenuwstelsel, wat ertoe leidt dat de vertering grotendeels wordt stilgelegd om energie te besparen voor fysieke inspanning. Om de vertering te optimaliseren, is het dan ook zo belangrijk om niet gestresst te eten. Probeer jezelf bewust te worden van hoe je je voelt wanneer je aan de maaltijd begint en doe eventueel een korte ademhalingsoefening om te kalmeren. Dit stimuleert de nervus vagus en zal de vertering verbeteren, waardoor de voeding beter wordt afgebroken, minder onverteerde voedselresten in de darmen terechtkomen en de kans op klachten kleiner zal zijn. 

Op zoek naar de oorzaken van jouw darmklachten

Hoe kom je erachter wat je moet doen om je darmklachten structureel op te lossen? De 3 bovenstaande tips geven je al handvatten waar je naar kunt kijken wanneer het FODMAP dieet voor jou niet gewerkt heeft. Wanneer je klachten echter aanhouden, is het belangrijk op zoek te gaan naar de onderliggende oorzaak.

Om de onderliggende oorzaak van je darmklachten te achterhalen, kun je gebruikmaken van bepaalde labonderzoeken. Deze labonderzoeken kijken bijvoorbeeld naar de samenstelling van het microbioom, kunnen een bacteriële overgroei (SIBO) vaststellen, aanwezigheid van pathogenen (ziektemakers zoals parasieten en schimmels) aantonen en nog veel meer. Dit geeft je veel meer duidelijkheid over de situatie in jouw darmen, waardoor je de behandeling ook gerichter kan afstellen. Zo kunnen pathogenen afgedood worden met gebruik van antimicrobiële middelen en kan zo de balans in de darmen hersteld worden. Daarnaast is het belangrijk de algehele vertering te ondersteunen waar nodig. Bij te weinig aanmaak van maagzuur of spijsverteringsenzymen zullen meer onverteerde voedselresten in de darmen terechtkomen, waardoor er een grotere kans op klachten ontstaat. Een ontlastingsonderzoek kan dit aantonen door te kijken naar bepaalde markers, zoals onverteerde eiwitten, een verhoogd vetgehalte, etc. Met deze informatie kun je een doelgerichter behandelplan opstellen en de klachten verhelpen.

Ons D.A.R.M. Dieet vs FODMAP dieet

Uit mijn klinische ervaring in het begeleiden van vele cliënten over de jaren heen heb ik ook gemerkt dat het low FODMAP dieet vaak niet effectief genoeg is. Bij low FODMAP kun je namelijk in sommige gevallen nog steeds darmonvriendelijk eten. Denk aan het eten van gefrituurde producten als chips of bijvoorbeeld gesuikerde cornflakes. Dit zal het herstel van de darmen hinderen, waardoor klachten blijven aanhouden en de situatie niet verbetert.

Om deze reden heb ik dan ook mijn eigen D.A.R.M. Dieet ontwikkeld. Hier is het FODMAP dieet één pilaar van, maar heb ik nog twee zeer waardevolle pilaren toegevoegd. Zo worden ontstekingsbevorderende voedingsmiddelen vermeden en wordt er ook gekeken naar persoonlijke voedselintoleranties. In de praktijk blijkt deze aanpak vaak effectiever te werken om klachten te verminderen. Deze feedback ontvang ik dan ook vaak van de cliënten van mijn D.A.R.M. Programma. We hebben inmiddels al meer dan 2500 klanten mogen helpen.

Darmklachten verhelpen op een structurele manier

Mocht je meer willen leren over FODMAPs, het D.A.R.M. Dieet en het vinden van de onderliggende oorzaak van jouw darmklachten, neem dan eens een kijkje naar het D.A.R.M. Programma. In dit programma ontdek je hoe je aan de hand van mijn unieke 4-stappenplan de onderliggende oorzaak van jouw darmklachten kan achterhalen en aanpakken. Deze methode is gebaseerd op de meest recente wetenschap en mijn klinische ervaring in het begeleiden van vele cliënten over de jaren heen. Geen darmklachten meer en een gezonde vertering, dat zijn de hoofddoelen van deze cursus. Ben je benieuwd naar mijn methoden, dan zou je ook mijn gratis masterclass kunnen volgen, waarin ik aan de hand van praktische voorbeelden het D.A.R.M.-stappenplan aan je uitleg.

1. https://www.monashfodmap.com/blog/just-2-6-weeks-it-is-not-diet-for-life_8/

Geschreven door Mats Laszlo, student Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.