Wat is obstipatie? Zo kun je symptomen herkennen en oplossen

Obstipatie is een veelvoorkomend probleem dat mensen van alle leeftijden treft. Het kan variëren van mild ongemak tot ernstige problemen die de kwaliteit van leven aanzienlijk verminderen. In deze blog beantwoorden we de volgende vragen:

• Wat is het verschil tussen obstipatie en constipatie?
• Wat zijn veelvoorkomende symptomen van obstipatie?
• Wat is de relatie tussen obstipatie en diarree?
• Wat zijn de mogelijke gevaren van obstipatie?
• Wanneer moet ik aan de bel trekken?
• Wat zijn de gevolgen van obstipatie op de algehele gezondheid?

Obstipatie of constipatie?

Laten we beginnen met de termen obstipatie en constipatie. Wat is nu het verschil? ‘Obstipatie’ en ‘constipatie’ worden vaak door elkaar gebruikt omdat ze naar precies hetzelfde probleem verwijzen: moeite hebben met de stoelgang en minder vaak dan normaal ontlasting hebben. 

In obstipatie komen duidelijk de termen ‘obstructie’ en ‘opstopping’ terug en constipatie lijkt meer op het Engelse of Franse ‘constipation’, maar de betekenis is dus exact hetzelfde. 

Obstipatie symptomen

De symptomen van obstipatie kunnen variëren van persoon tot persoon, maar enkele veelvoorkomende klachten zijn onder meer:

• Minder dan drie stoelgangen per week.
• Harde, droge ontlasting die moeilijk uit te persen is.
• Buikpijn, een opgeblazen buik, rugpijn of misselijkheid.
• Een gevoel dat niet alles eruit is nadat je naar de wc bent gegaan. 
• Langdurige drang om naar het toilet te gaan zonder resultaat.
• Extreme inspanning moeten leveren tijdens de stoelgang.
• Pijn bij de stoelgang.

Het is belangrijk op te merken dat deze symptomen niet altijd allemaal tegelijk aanwezig hoeven te zijn, maar het kunnen wel tekenen zijn van obstipatie.

Los van lichamelijke klachten, kan de consistentie van je ontlasting ook wat zeggen over constipatie. Een hulpmiddel voor het categoriseren van ontlasting is de ‘Bristol Stool Chart’ of de ‘Bristol stoelgangschaal’ in het Nederlands. Hieronder staat de tabel weergegeven. Ontlasting die eruitziet als type 3, 4 of 5 wordt als normaal beschouwd. Types 1 en 2 zijn indicaties voor obstipatie en types 6 en 7 horen juist bij diarree. (2)

Obstipatie en diarree

Hoewel obstipatie en diarree op het eerste gezicht tegenovergestelde problemen lijken te zijn, kunnen ze soms hand in hand gaan. Zo kan er sprake zijn van overloop diarree. Deze diarree is eigenlijk het gevolg van ernstige verstopping in de darm. Je darmen zitten dan door de obstipatie bomvol met harde brokken ontlasting en hier lekt de dunnere ontlasting langs, waardoor het lijkt alsof je diarree hebt.

Wisselen de obstipatie en diarree elkaar af, dan zou er ook sprake kunnen zijn van het prikkelbare darm syndroom (PDS). Bij mensen met PDS wordt vaak gezien dat periodes van verdunde ontlasting, of zelfs diarree, en obstipatie elkaar afwisselen. Daarnaast kan je klachten hebben zoals vermoeidheid, huidproblemen of een opgeblazen gevoel. 

De oorzaken van het prikkelbare darm syndroom zijn complex en kunnen variëren van voedingsfactoren tot stress en darmbacteriën. Meer over dit ziektebeeld lees je hier.

Is constipatie gevaarlijk?

Over het algemeen is af en toe obstipatie niet gevaarlijk en kan het vaak worden verholpen met eenvoudige veranderingen in levensstijl, zoals het verhogen van de vezelinname, voldoende water drinken en regelmatig bewegen. 

Echter, chronische (aanhoudende) obstipatie kan leiden tot complicaties en ernstige gezondheidsproblemen zoals aambeien, anale fissuren (scheurtjes), diverticulitis (uitstulpingen van de darmwand) en zelfs fecale impactie, waarbij er zo veel harde ontlasting in de darmen zit dat je dit niet meer zelf kan lozen. 

Bij welke obstipatie klachten trek ik aan de bel?

Er wordt geadviseerd om contact op te nemen met je huisarts als je naast obstipatie last hebt van hoge koorts, bloed bij de ontlasting, onverklaarbaar gewichtsverlies of weinig eetlust (1). 

Dan wordt er gezocht naar een onderliggende oorzaak van je klachten.

De gevolgen van obstipatie 

Constipatie kan aanzienlijke gevolgen hebben, niet alleen fysiek, maar ook mentaal en emotioneel. Mensen die lijden aan chronische obstipatie kunnen last hebben van verminderde kwaliteit van leven, angst voor stoelgang, sociale isolatie en zelfs depressie. 

Om deze gevolgen te voorkomen, kan je proberen meer vezels te eten of meer te bewegen, maar soms is het niet zo simpel.

Soms is het nodig om jouw verstoorde ontlastingspatroon te herstellen met begeleiding en een gestructureerd plan. Dit is exact wat ons D.A.R.M. Programma biedt. Hierin ontdek je stap voor stap wat jouw darmklachten veroorzaakt en hoe je dit kunt aanpakken. Deze holistische benadering van darmgezondheid heeft ervoor gezorgd dat al velen vaarwel hebben kunnen zeggen tegen een dikke buik en oncomfortabel gevoel. Met ons programma hebben we al meer dan 2500 mensen mogen helpen. 

Je kunt ook onze gratis masterclass volgen. Hierin vertelt Emilia de Vries je wat je vandaag nog kunt doen om je klachten te verminderen en welke stappen je kunt volgen om structurele verbetering te zien in je darmwerking. Klik hier om de masterclass te bekijken.

Bronnen:

1: Ik heb last van verstopping - Maag Lever Darm Stichting (mlds.nl)

2: Afbeelding van Vitamines per post

Geschreven door Zara Kleijn, BSc Geneeskunde aan de Radboud Universiteit, met verdiepende vakken in voeding, gezondheid en sport.

Gereviewd door Mats Laszlo , BSc Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.