Bottenbouillon maken: hoe doe je dat?

Lang leve de wijsheid van onze voorouders! Zij leefden in een tijd waar je nog hard moest werken voor een maaltijd. Ze gingen dan ook heel spaarzaam om met hun voeding. Wanneer ze bijvoorbeeld een dier hadden gevangen, dan aten ze niet alleen het vlees op. Ze gebruikten ook de botten en gewrichten ervan. Deze kookten ze in water, waardoor er voedingsstoffen vrij kwamen uit die botten. Deze voedingsstoffen hebben een heilzame werking op de gezondheid. Hier is de bottenbouillon, ook wel bone broth genoemd, geboren. De afgelopen jaren hebben wij bone broth terug in onze harten gesloten en zijn we het massaal aan het maken. Terecht, want bottenbouillon heeft heel wat gezondheidsvoordelen, zoals onder andere het versterken van de immuniteit. 

In dit artikel gaan we het hebben over:

• Wat is bottenbouillon?
• Hoe maak je zelf bottenbouillon?
• Visbouillon maken: een variatie op bottenbouillon
• Waar kun je bottenbouillon kopen?
• De voordelen van het maken van je eigen bottenbouillon

Wat is bottenbouillon?

De naam verklapt het al natuurlijk: bottenbouillon is bouillon getrokken van botten. Die botten kunnen komen van runderen, kippen of kalkoenen en schapen. Bottenbouillon bevat veel stoffen die essentieel zijn voor de werking van de slijmvliezen. Op die manier speelt het een belangrijke rol in de immuniteit. Zo bevat het naast vitaminen en mineralen (onder andere calcium, magnesium, ijzer en zink) ook collageen. Collageen is een belangrijk eiwit in ons lichaam. Onze gewrichten, botten, spieren, haren en nagels bestaan uit collageen. Het zorgt daarnaast voor de stevigheid en elasticiteit van de huid. Collageen is een van die stoffen die ontzettend goed is voor de opbouw van het darmslijmvlies. Net als gelatine trouwens, dat ook veelvuldig aanwezig is in bottenbouillon. Tot slot zitten er ook veel aminozuren in bottenbouillon, zoals bijvoorbeeld glycine en glutamine. Aminozuren zijn bouwstoffen voor eiwitten. Deze laatste zijn op hun beurt belangrijk voor de opbouw van de darmslijmvlieswand. Wanneer je bijvoorbeeld last hebt van een lekkende darm kan het dus zeer behulpzaam zijn om bottenbouillon te gaan drinken. Op die manier kan je darmwand beter helen. 

Bottenbouillon maken vraagt aandacht, toewijding en tijd. Het is een ideale uitnodiging om in het moment aanwezig te zijn. Omdat het maken van bone broth tijdsintensief is, raden we aan om meteen meerdere porties te maken, zodat je daarvan een deel kan invriezen.  

Ingrediënten voor dit bottenbouillon recept voor ongeveer 6 porties

• 1 kg botten naar keuze. 
• Soepgroenten naar keuze, zoals bijvoorbeeld 2 wortels, 1 pastinaak en 3 stengels bleekselderij. 
• Tuinkruiden naar keuze, zoals bijvoorbeeld laurier, peterselie, tijm, oregano en rozemarijn
• 2 eetlepels appelazijn
• Ongeraffineerd zeezout en (zwarte) peper

Bereidingswijze van dit bottenbouillon recept

• Snijd de soepgroenten in grote stukken.
• Doe alle botten in een grote pot. Voeg water toe tot ze volledig onder water staan. 
• Breng het water zachtjes aan de kook, voeg hierna de soepgroenten en de appelazijn toe. Laat het geheel 2 uur trekken.
• Voeg daarna de tuinkruiden, zout en peper toe.
• Laat het geheel verder nog minstens 10 uur trekken op een laag vuurtje. 
• Zeef vervolgens de bottenbouillon en giet deze vervolgens in een kom.
• Laat de bottenbouillon volledig afkoelen. Wanneer hij afgekoeld is, kan je hem, in een goed afgesloten bakje, bewaren in de koelkast of diepvriezer. In de koelkast blijft hij tot 3 dagen vers en in de diepvriezer kan je hem maximaal 6 maanden bewaren.

Goed om te weten:

• Je kan de botten kopen bij een slagerij in de buurt. 
• We voegen appelazijn toe omdat deze de mineralen en andere voedingsstoffen beter uit de botten helpt trekken. Deze stoffen komen vervolgens in de bottenbouillon terecht en dat is precies waar we ze willen. 
• De gemiddelde duur voor het laten trekken van de botten ligt ergens tussen de 12 en de 72 uur. Hoe langer je de bottenbouillon kan laten trekken, hoe beter. Op die manier worden er meer voedingsstoffen aan de botten onttrokken en dat maakt de bottenbouillon alleen maar voedzamer. 
• Je kan deze bottenbouillon puur drinken of als basis voor soepen, sauzen en/of andere gerechten gebruiken. Je kan nog steeds zout, peper en kruiden naar smaak toevoegen. 
• Met 1 mok bottenbouillon per dag kom je al een heel eind voor je immuniteit. 
• Bottenbouillon is niet geschikt voor mensen die vegan of vegetarisch eten. Het is immers gemaakt van dierlijke botten. Een alternatief voor vegans of vegetariërs is groentenbouillon.

Dit bottenbouillon recept is darmvriendelijk en past om die reden ook binnen het D.A.R.M dieet. Dit is een uniek dieet dat Emilia de Vries ontwikkelde om mensen met prikkelbaredarmklachten te helpen. Het dieet maakt deel uit van onze orthomoleculaire darmtherapie en is bedoeld om je darmen tijdelijk ‘in het gips’ te zetten. Op die manier kunnen ze optimaal tot rust komen en beter helen. Dit doen we door bepaalde voedingstriggers tijdelijk uit het dieet te halen.

Het D.A.R.M. dieet combineert het beste van verschillende darmdiëten. Het bestaat uit 3 pijlers:
1. Het is ontstekingsremmend;
2. Het is laag in de gasvormende FODMAP’s;
3. Het elimineert de meest voorkomende voedselintoleranties die mensen met darmklachten vaak hebben.

Veel mensen ervaren snel vermindering van symptomen wanneer ze starten met dit dieet. Wil je meer informatie over het D.A.R.M. dieet? Klik dan hier.

Waar kun je bottenbouillon kopen?

Bottenbouillon kan je in de supermarkten zowel vers als in poedervorm kopen. Ook online vind je beide varianten. Opgelet: deze bottenbouillon bevat ui en knoflook en deze zijn beiden niet toegestaan in het D.A.R.M Dieet omdat ze veel FODMAP’s bevatten.  

Verse bottenbouillon kan je onder andere hier vinden: 

• Ekoplaza van het merk Oerbouillon
• Jumbo: bottenbouillon van het merk BioToday. Je vindt hier zowel kippen- als bottenbouillon. 
• Online via Superfoodies

Bottenbouillon poeder kan je onder andere hier vinden:

• Ekoplaza van het merk Mattisson
• Op de website van Mattisson vind je ook de runderbottenbouillon en kippenbottenbouillon

Is bottenbouillon gevaarlijk?

Nee, bottenbouillon is niet gevaarlijk. Bottenbouillon bevat wel histamine. Om die reden raden we het drinken van bone broth af bij mensen die een histamine intolerantie hebben. Histamine intolerantie is een aandoening waarbij het lichaam moeite heeft om histamine, een natuurlijke stof in ons lichaam en voedsel, af te breken. Op die manier ontstaat er een overschot aan histamine en dat kan allerlei klachten geven zoals bijvoorbeeld huiduitslag, jeuk en rode ogen. 

Is bottenbouillon gezond?

Ja, bottenbouillon is gezond. Het bevat veel goede stoffen zoals vitaminen, mineralen, collageen, gelatine en aminozuren die helend werken op de darmwand en je immuunsysteem een boost kunnen geven. Het zorgt bovendien, door het collageen, voor een gezonde huid, haren en nagels. 

Visbouillon maken: een variatie op bottenbouillon

Vind je het idee om zelf je bouillon te maken als muziek in de oren klinken, maar is bottenbouillon te arbeidsintensief? Dan is visbouillon een goed alternatief. Waar je bottenbouillon het liefst minstens 12 uur laat trekken, is visbouillon klaar in 30 minuten. Wanneer je de visbouillon langer laat sudderen, dan vergroot je de kans op een bittere smaak. Dit komt door een stof die vrijkomt uit de graten. 

De basis voor een visbouillon zijn visgraten en vissenkoppen. Wanneer je langsgaat bij je lokale vishandelaar en hem vertelt dat je graag visbouillon wil maken, dan ga je wellicht nog een aantal andere resten meekrijgen waarmee je aan de slag kan. 

Je kan natuurlijk ook met de resten van de vis die je die dag hebt gegeten aan de slag. 

Wat de vissoort betreft, gaat de voorkeur naar zeebaars, kabeljauw, witvis en schol. Liefst geen vette vissoort zoals zalm of makreel. Deze geven immers een te vettige smaak af. 
 

Ingrediënten voor dit visbouillon recept voor ongeveer 6 porties

• 1 kg resten van vis (bijv. visgraten en viskoppen)
• 1,5 liter water
• 1 wortel
• 2 stengels bleekselderij
• Extra vierge olijfolie
• Sap van 1 citroen
• Tuinkruiden zoals tijm, rozemarijn en peterselie
• 2 laurierblaadjes
• Ongeraffineerd zeezout en (zwarte) peper 

Bereidingswijze van dit visbouillon recept

• Spoel het visafval af en snijd de groenten in kleine stukken. 
• Voeg alle ingrediënten samen in een kookpan en breng zachtjes aan de kook voor maximaal 30 minuten. 
• Schep regelmatig het schuim eraf. 
• Giet de visbouillon af door een zeef of kaasdoek. 
• Giet de visbouillon in aparte afsluitbare bakjes en zet deze wanneer ze afgekoeld zijn in de koelkast of diepvries. 

Deze visbouillon is darmvriendelijk. Je kan deze dus maken tijdens het volgen van het D.A.R.M Programma. 

De voordelen van het maken van je eigen bottenbouillon

Mocht je nog niet overtuigd zijn van de vele gezondheidsvoordelen van huisgemaakte bottenbouillon, dan houden we graag nog een slotpleidooi. Bottenbouillon heeft door de aanwezigheid van de vele vitaminen, mineralen, collageen, gelatine en aminozuren veel gezondheidsvoordelen zoals het versterken van het darmslijmvlies. Op die manier kun je gezondere darmen krijgen. Een goede darmgezondheid is een sleutel tot een betere immuniteit. Je immuniteit zit immers voor een groot deel in je darmen. Het is dus belangrijk voor een goede darm- en algemene gezondheid om voedzame bottenbouillon in je dieet op te nemen. Kers op de taart is om hem zelf te maken: wat je zelf maakt, smaakt gewoon het best! 

Smakelijk!

Geschreven door Isabelle Fort, orthomoleculair voedingscoach en gezondheidsbegeleider met een specialisatie in darmgezondheid. Hoofd klantenservice All Ways Healthy.