Nervus vagus en darmen: veelvoorkomende oorzaak van darmklachten

We hebben natuurlijk allemaal weleens gehoord dat stress niet goed voor je is. Maar wat maakt nou dat het zo belangrijk is om af en toe te ontspannen? Vooral de verbinding tussen je hersenen en je darmen via de nervus vagus vormt een interessante relatie die erg inzichtelijk blijkt te zijn. 

De functie van de nervus vagus

We hebben ieder een linker en rechter nervus vagus. Deze komen uit de hersenstam en gaan naar de organen in de borstkas en buik. Ze geven informatie van het lichaam door aan de hersenen en andersom (1), specifiek een trigger om het parasympatische zenuwstelsel, ook wel het ‘rust- en herstelsysteem’ aan te zetten. Er gaat dan meer bloed naar organen zoals de darmen en de maag, zodat ze rustig kunnen verteren, en minder naar bijvoorbeeld de spieren in je benen en rug, omdat je je niet meer schrap hoeft te zetten. 

De tegenhanger van de vagus is de sympaticus, die het sympatische zenuwstelsel of het ‘stress- en activiteitsysteem’ beheert. Als deze de overhand heeft, worden de nervus vagus en de ‘herstelmodus’ automatisch minder geactiveerd. Hierdoor krijgen de darmen niet de kans om optimaal te presteren en kunnen klachten zoals buikpijn of een opgeblazen buik ontstaan. 

Nervus vagus en de darmen: hoe zijn ze met elkaar verbonden?

De hersen-darm-as, de communicatie tussen de darmen en de hersenen, krijgt steeds meer aandacht in de wetenschap. Door overmatige stress en onrust, wordt de nervus vagus minder geactiveerd en krijgen de darmen niet de kans om optimaal te presteren. Hierdoor kunnen klachten zoals buikpijn of een opgeblazen buik ontstaan. 

Andersom spelen verstoorde darmen (door bijvoorbeeld onjuiste voeding, medicatie, hormonen etc.) een mogelijke rol bij het veroorzaken van stress en hersenaandoeningen (2). 

Je kunt je voorstellen dat wetenschappers graag willen weten of darmaandoeningen genezen kunnen worden met hersenstimulatie en andersom. Er zijn al enkele voorbeelden waarbij er gebruik wordt gemaakt van de hersen-darm-as in de medische wereld. Hypnotherapie is bijvoorbeeld een erkende behandeling voor onbegrepen buikklachten bij kinderen die kan helpen bij het verminderen van pijn in de maag en darmen (3).

Een andere mooie ontdekking is dat een actieve nervus vagus de hoeveelheid stresshormonen en ontstekingsbevorderende stoffen vermindert. Wat dit betekent voor je darmen, lees je hieronder.

Nervus vagus en stress: wat is de relatie tussen deze twee?

Als je langdurig veel stress ervaart, is er sprake van chronische stress. Dit zorgt voor een minder goed werkende nervus vagus. Je lichaam blijft ‘aan’ staan, je spijsvertering vertraagt, je immuunsysteem raakt overstuur en er worden ontstekingsfactoren geproduceerd. 

Deze ontstekingsreactie is geassocieerd met prikkelbare darm syndroom en inflammatoire darmziekten zoals Crohn en colitis ulcerosa, die veel ongemak en pijn kunnen veroorzaken in je maag en darmen. 

Een behandeling gericht op ontspanning en nervus vagus activatie heeft dus ook een positief effect op deze aandoeningen (4,5).

De meest voorkomende nervus vagus symptomen

Een lichaam dat niet genoeg rust en herstelt kan je, los van buikklachten, herkennen aan het gevoel dat je je continu in een stressvolle situatie bevindt. Je kan je bijvoorbeeld net zo voelen als wanneer je een presentatie moet houden, op het matje geroepen wordt op je werk, bezig bent met een intensieve work-out of de deurbel hoort terwijl je niemand verwacht. Een opsomming van de nervus vagus klachten vind je in onze blog die gaat over nervus vagus symptomen. 

Manieren om je nervus vagus te herstellen

Denk jij dat je ook te maken hebt met chronische stress en herken je symptomen zoals onverklaarbare buikklachten? Kijk dan eens naar deze nervus vagus oefeningen. Deze kunnen je helpen met het verminderen van symptomen zoals stress en darmklachten. 

Je darmklachten en nervus vagus herstellen op een gestructureerde manier

Zoals je hebt kunnen lezen, zijn darmklachten ook vormen van nervus vagus problemen. Veel mensen merken dat de overprikkeling invloed heeft op hun darmen en hun maag. 

Als je benieuwd bent naar hoe je jouw overactieve nervus vagus in combinatie met darmklachten kunt herstellen met een gestructureerd plan, bekijk dan eens ons D.A.R.M. Programma. Hierin ontdek je stap voor stap wat jouw darmklachten veroorzaakt en hoe je dit kunt aanpakken. Deze holistische benadering van darmgezondheid heeft ervoor gezorgd dat al velen hebben geprofiteerd van rustigere darmen én een rustigere nervus vagus. Met ons programma hebben we al meer dan 2500 mensen mogen helpen. 

Je kunt ook onze gratis masterclass volgen. Hierin laat Emilia de Vries je zien hoe je stap voor stap van je buikklachten af kunt komen en minder stress kunt ervaren. Je ontdekt wat je vandaag nog kunt doen om je klachten te verminderen en welke stappen je moet volgen om structurele verbetering te zien. Klik hier om de masterclass te bekijken.

Bronnen:

1. Nervus vagus stimulatie - UMC Utrecht
2. Hou X, Rong C, Wang F, Liu X, Sun Y, Zhang HT. GABAergic System in Stress: Implications of GABAergic Neuron Subpopulations and the Gut-Vagus-Brain Pathway. Neural Plast. 2020 Aug 1;2020:8858415. doi: 10.1155/2020/8858415. PMID: 32802040; PMCID: PMC7416252. GABAergic System in Stress: Implications of GABAergic Neuron Subpopulations and the Gut-Vagus-Brain Pathway - PubMed (nih.gov)
3. Richtlijn - NVK
4. Mogilevski T, Burgell R, Aziz Q, Gibson PR. Review article: the role of the autonomic nervous system in the pathogenesis and therapy of IBD. Aliment Pharmacol Ther. 2019 Oct;50(7):720-737. doi: 10.1111/apt.15433. Epub 2019 Aug 16. PMID: 31418887. Review article: the role of the autonomic nervous system in the pathogenesis and therapy of IBD - PubMed (nih.gov)
5. Pellissier S, Dantzer C, Mondillon L, Trocme C, Gauchez AS, Ducros V, Mathieu N, Toussaint B, Fournier A, Canini F, Bonaz B. Relationship between vagal tone, cortisol, TNF-alpha, epinephrine and negative affects in Crohn's disease and irritable bowel syndrome. PLoS One. 2014 Sep 10;9(9):e105328. doi: 10.1371/journal.pone.0105328. PMID: 25207649; PMCID: PMC4160179. Relationship between vagal tone, cortisol, TNF-alpha, epinephrine and negative affects in Crohn's disease and irritable bowel syndrome - PubMed (nih.gov)

Geschreven door Zara Kleijn, BSc Geneeskunde aan de Radboud Universiteit, met verdiepende vakken in voeding, gezondheid en sport.

Gereviewd door Mats Laszlo , BSc Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.