Rifaximine, supplementen, antibiotica en probiotica bij SIBO

Heb je last van het prikkelbare darm syndroom (PDS) of onverklaarbare buikklachten? Dan kan het zijn dat je te maken hebt met SIBO, oftewel Small Intestinal Bacterial Overgrowth. Het behandelen van SIBO kan een uitdaging zijn, maar er zijn verschillende opties beschikbaar. 

In dit artikel gaan we in op de rol van antibiotica en rifaximine bij de behandeling van SIBO, bespreken we verschillende supplementen die kunnen helpen bij de onderliggende oorzaken en geven we antwoord op de vraag wanneer het innemen van probiotica bij SIBO aan te raden is.

We bespreken de volgende onderwerpen:

• Antibiotica en rifaximine bij SIBO: wat zijn de voor- en nadelen?
• Supplementen voor de onderliggende oorzaken van SIBO: welke kunnen helpen en hoe werken ze?
• Wanneer probiotica innemen bij SIBO: in welke gevallen kunnen probiotica bijdragen aan herstel en waar zijn ze te vinden?

Antibiotica en rifaximine bij SIBO 

Laten we beginnen met de rol van antibiotica en rifaximine bij SIBO. Antibiotica worden vaak voorgeschreven om de overgroei van bacteriën in de dunne darm te verminderen, maar er kleven ook nadelen aan het gebruik van antibiotica, zoals bijwerkingen (diarree) en het risico op het ontwikkelen van antibioticaresistentie. Het darmmicrobioom bestaat voornamelijk uit gunstige bacteriën. Deze ‘goede bacteriën’ worden door de antibiotica vaak ook zwaar aangedaan. Daardoor kan dysbiose ontstaan, ofwel een ongunstige verhouding tussen ‘goede’ en ‘slechte’ bacteriën..

Rifaximine is een antibioticum dat specifiek is ontwikkeld voor de SIBO behandeling en heeft mogelijk iets minder bijwerkingen dan andere antibiotica (1). Het wordt vaak door artsen voorgeschreven als eerste behandelingsoptie bij SIBO.

SIBO supplementen voor de onderliggende oorzaken 

Naast antibiotica kunnen ook supplementen helpen bij het behandelen van SIBO. Deze supplementen zijn gericht op het aanpakken van de onderliggende oorzaken van SIBO, zoals een verminderde motiliteit (beweeglijkheid van de darmen) en lage maagzuurproductie. 

Prokinetica, middelen die de motiliteit van de darmen stimuleren, kunnen de beweeglijkheid van de darmen verbeteren. Dit kan helpen obstipatie tegen te gaan en voorkomt dat bacteriën overgroeien in de dunne darm (2). Een voorbeeld van een supplement met zo’n ‘prokinetische’ werking is gemberextract.

Om de zuurtegraad van de maag te verbeteren, kan betaïne HCL worden ingenomen tijdens de maaltijd. Dit kan helpen de maagvertering te bevorderen (3). Andere supplementen, zoals prebiotica en glutamine, kunnen bijdragen aan de gezondheid van de darmwand (4). 

Tot slot zijn er diverse kruiden die mogelijk de gasvorming kunnen verminderen én een bijdrage leveren aan de motiliteit van de darm. Afhankelijk van de persoonlijke situatie kan een keuze gemaakt worden in deze supplementen om de SIBO van meerdere kanten aan te pakken. 

Wanneer probiotica innemen bij SIBO? 

Het gebruik van probiotica bij SIBO is een onderwerp dat zorgvuldige overweging vereist. In sommige gevallen kunnen probiotica een waardevolle bijdrage leveren aan het herstel van het microbioom. Ze kunnen helpen bij het herstellen van de balans tussen 'goede' en 'slechte' bacteriën in de darmen, wat kan bijdragen aan het verlichten van SIBO symptomen.

Echter, in andere gevallen kunnen probiotica de klachten juist verergeren. Dit komt doordat ze extra bacteriën toevoegen aan een systeem dat al worstelt met een overgroei (5). Daarom is het cruciaal om eerst de specifieke oorzaken en kenmerken van je SIBO te begrijpen voordat je besluit om probiotica te gebruiken.

Probiotica zijn te vinden in verschillende bronnen. Ze komen van nature voor in gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt en zuurkool. Daarnaast zijn ze beschikbaar in supplementvorm. Bij het kiezen van probiotica supplementen is het belangrijk om goed advies in te winnen. Het is essentieel om een product te kiezen dat de juiste soorten en hoeveelheden bacteriën bevat voor jouw specifieke situatie.

SIBO behandeling met een gestructureerde aanpak

Al met al zijn er verschillende behandelingsopties beschikbaar voor SIBO, waaronder antibiotica, supplementen en probiotica. Het is belangrijk dat deze strategieën worden verwerkt in een gestructureerd behandelplan dat is afgestemd op de persoonlijke situatie. Daarnaast is het belangrijk om te benadrukken dat de behandeling van SIBO vaak niet alleen uit één enkele stap bestaat, maar een combinatie van verschillende strategieën vereist. Zo is voeding ook een belangrijk aandachtspunt waarnaar gekeken dient te worden. Hiervoor kun je kijken naar een SIBO dieet.

SIBO is een complexe aandoening waarbij de onderliggende oorzaken en symptomen van persoon tot persoon kunnen verschillen. Het is daarom essentieel om met een darmtherapeut samen te werken om de juiste diagnose te stellen en een individueel behandelplan op te stellen.

Tot slot is het goed om te weten dat SIBO een aandoening is die kan terugkeren. Het is daarom belangrijk om niet alleen te werken aan de behandeling van de symptomen, maar ook aan het voorkomen van een terugval door een gezonde levensstijl te handhaven en de onderliggende oorzaken van SIBO aan te pakken.

Wil je zelf graag leren hoe je dit het beste kunt doen? Dan kun je eens kijken naar ons D.A.R.M. Programma. Hierin ontdek je wat bij jou de onderliggende oorzaken zijn, zodat je ze gericht kunt aanpakken. In dit programma vind je een uitgebreide module over SIBO.

Je kunt ook eerst onze masterclass bekijken om te ontdekken wat je vandaag kunt doen om je SIBO symptomen te verminderen en je darmen ‘in het gips’ te zetten.

Bronnen:

1. Gatta, L., & Scarpignato, C. (2017). Systematic review with meta-analysis: rifaximin is effective and safe for the treatment of small intestine bacterial overgrowth. Alimentary Pharmacology & Therapeutics, 46(7), 645-658. DOI: 10.1111/apt.13928
2. Pruthvi, C. R., Kochhar, R., Sharma, V., Berry, N., Ashat, M., Dhaka, N., Reddy, Y. C. J., & Sinha, S. K. (2018). Risk of small intestinal bacterial overgrowth in patients receiving proton pump inhibitors versus proton pump inhibitors plus prokinetics. JGH Open, 2(2), 47–53. DOI: 10.1002/jgh3.12045
3. Yago, M. R., Frymoyer, A. R., Smelick, G. S., Frassetto, L. A., Budha, N. R., Dresser, M. J., Ware, J. A., & Benet, L. Z. (2010). Gastric reacidification with betaine HCl in healthy volunteers with rabeprazole-induced hypochlorhydria. Molecular Pharmaceutics, 7(5), 1598–1606. DOI: 10.1021/mp100059d
4. Lallès, J-P. (2016). Microbiota-host interplay at the gut epithelial level, health and nutrition. Journal of Animal Science and Biotechnology, 7, 66. DOI: 10.1186/s40104-016-0123-7
5. Rao, S. S. C., Rehman, A., Yu, S., & Andino, N. M. (2018). Brain fogginess, gas and bloating: a link between SIBO, probiotics and metabolic acidosis. Clinical and translational gastroenterology, 9(6), 162. DOI: 10.1038/s41424-018-0030-7

Geschreven door Mats Laszlo, BSc Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.