11 soorten buikpijn: mogelijke oorzaken en praktische oplossingen

Buikpijn kan een breed scala aan oorzaken hebben en variëren in intensiteit en frequentie. In deze blog bespreken we 11 soorten buikpijn. Dit helpt je om beter te begrijpen wat jouw buikpijn mogelijk betekent en hopelijk ook om het te verhelpen. 

Dit zijn de 11 soorten buikpijn:

• stekende buikpijn
• acute buikpijn
• zeurende buikpijn
• aanhoudende buikpijn
• functionele buikpijn
• nachtelijke buikpijn
• ‘s avonds buikpijn
• buikpijn in de ochtend
• psychische buikpijn bij volwassenen
• brandende buikpijn
• buikpijn komt en gaat

Lees ook onze hoofdblog over buikpijn voor aanvullende informatie.

(PS: benieuwd hoe je in 4 stappen je buikpijn op een effectieve manier kunt aanpakken? Bekijk dan hier onze gratis masterclass.)

Stekende buikpijn

Stekende buikpijn voelt vaak scherp en intens, alsof er kleine messteken door je buik gaan. Het kan optreden in specifieke gebieden, zoals de onderbuik, en vaak gepaard gaan met andere klachten.

Mogelijke oorzaken:

• Stekende buikpijn onderbuik: Bij vrouwen kan dit duiden op menstruatiepijn of een gynaecologisch probleem, zoals een cyste.
• Misselijk en buikpijn: Deze combinatie kan wijzen op maagproblemen, zoals gastritis, ofwel maagslijmvliesontsteking.
• Buikpijn, flauwvallen en diarree: Dit kan optreden bij ernstige voedselvergiftiging of een acute buikgriep.

Wat kun je doen?

Bij hevige steken is het verstandig om te letten op andere symptomen, zoals koorts of heftige diarree of braken. Neem bij ernstige klachten contact op met een arts zodat deze kan helpen de oorzaak te vinden en eventuele uitdroging tegen te gaan.

Acute buikpijn

Acute buikpijn komt plotseling op en kan behoorlijk heftig zijn. Het kan gepaard gaan met symptomen zoals zweten, braken of verhoging. 

Mogelijke oorzaken:

• Buikpijn aanval: Kan een teken zijn van blindedarmontsteking of een galsteenaanval. Bij een blindedarmontsteking voel je een heftige pijn rechtsonder in de buik en bij galstenen zit deze meer rechtsboven in de buik en zakt de pijn na enkele minuten tot uren weer af. Voor meer informatie over verschillende locaties van buikpijn, ga naar deze blog: Buikpijn rechtsonder, linksonder en andere locaties
• Buikpijn zweten: Kan voorkomen bij koorts, maar ook als algemene reactie op veel pijn doordat je lichaam zich in een stress-situatie bevindt. 
• Buikpijn uit het niets: Dit is typisch voor acute aandoeningen zoals een darmobstructie of pancreatitis. Als de pijn niet te vergelijken is met een ‘normale buikpijn’ en niet verbetert, is dit altijd een reden om aan de bel te trekken.
• Buikpijn, flauwvallen en diarree: Een combinatie van symptomen die mogelijk wijst op uitdroging of ernstige infecties.
• Buikpijn, hoofdpijn, misselijk: Dit kan duiden op stressgerelateerde klachten of zelfs migraine.

Wat kun je doen?

Bij acute pijn die langer dan een paar uur aanhoudt of gepaard gaat met koorts, overgeven of bloed in de ontlasting, moet je direct medische hulp zoeken. Je kan bijvoorbeeld de spoedlijn van je huisarts bellen of bij zeer ernstige situaties naar de spoedeisende hulp.

Zeurende buikpijn

Zeurende buikpijn wordt vaak omschreven als een constante, doffe pijn. Het kan soms dagen of weken aanhouden en je dagelijks leven flink beïnvloeden.

Mogelijke oorzaken:

• Enorme buikpijn: Kan te maken hebben met spijsverteringsaandoeningen zoals SIBO of PDS, die een pijnlijke opgeblazen buik kunnen veroorzaken.
• Misselijk en buikpijn: Vaak een teken van een langzaam werkende maag of reflux.
• Buikpijn en zweten: Kan wijzen op spanningen of een lichte ontsteking.

Wat kun je doen?

Zeurende pijn kan onschuldig zijn, maar als het chronisch wordt, is onderzoek door een arts noodzakelijk om onderliggende oorzaken uit te sluiten en om ervoor te zorgen dat je kwaliteit van leven zo goed mogelijk blijft.

Aanhoudende buikpijn

Aanhoudende buikpijn is vaak een signaal van een chronische aandoening. Deze pijn komt dagelijks of zeer regelmatig terug.

Mogelijke oorzaken:

• Chronische buikpijn: Komt vaak voor bij aandoeningen zoals prikkelbaredarmsyndroom (PDS) of ontstekingsziekten zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.
• Elke dag buikpijn: Kan wijzen op voedselintoleranties, zoals lactose-intolerantie.
• Langdurige buikpijn: Stress en spanning kunnen de klachten verergeren.
• Buikpijn bij lopen en staan: Dit kan duiden op een liesbreuk of spierproblemen. Een liesbreuk of spierziekte en eventuele buikpijn die daarbij komt kijken, gaan helaas niet vanzelf weg. Het kan zelfs erger worden als je er niets mee doet. We schrijven meer over liesbreuken in deze blog en meer over overige oorzaken zoals spierziekte in deze blog.

Wat kun je doen?

Een gedetailleerd pijnlogboek kan artsen helpen om de oorzaak van langdurige en onverklaarbare buikpijn te achterhalen. Hierin schrijf je onder andere wanneer je buikpijn hebt, hoe dit voelt, wat je rond die tijd hebt gegeten, hoeveel en wat voor beweging je deze dag deed, of je stress ervaart, of je medicatie hebt genomen etc.

Functionele buikpijn

Functionele buikpijn is buikpijn zonder een duidelijke fysieke oorzaak, maar die vaak wordt beïnvloed door stress of veranderingen in de darmwerking.

Mogelijke oorzaken:

• Prikkelbaredarmsyndroom (PDS)
• Verstoorde darmmicrobiota door antibiotica
• Emotionele triggers zoals angst of depressie

Wat kun je doen?

Aanpassingen in voeding, ontspanningsoefeningen en therapie kunnen helpen om de pijn te verminderen. Voorbeelden van ontspanningsoefeningen vind je in deze blog.

Nachtelijke buikpijn

Midden in de nacht wakker worden met buikpijn is pijnlijk en verstoort je slaap. Buikpijn in de nacht heeft vaak een specifieke oorzaak.

Mogelijke oorzaken:

• Refluxziekte (GERD) of maagzweren zijn bekende oorzaken.
• Galstenen of een urineweginfectie.
• Slechte houding of andere problemen met de maag.

Wat kun je doen?

Probeer voor het slapengaan niks of alleen licht verteerbare voeding te eten en vermijd grote maaltijden laat op de avond. Je kunt ook een paar extra kussens in bed leggen zodat je wat meer rechtop zit als je merkt dat de buikpijn ‘s nachts komt doordat je plat gaat liggen.

's Avonds buikpijn

Buikpijn die in de avond begint, kan verschillende oorzaken hebben, van spijsverteringsproblemen tot hormonale schommelingen.

Mogelijke oorzaken:

• Buikpijn en een harde buik: Deze klachten kunnen komen door obstipatie. Als je een extreem harde opgezette buik hebt die lijkt op een zwangere buik (eventueel gecombineerd met klachten zoals moe zijn), kan je ook aan SIBO als oorzaak denken.
• Buikpijn en misselijk: Klachten zoals misselijkheid en een vol gevoel, passen bij maagproblemen. 
• Buikpijn en rommelende darmen: Dit kan komen door voedselintoleranties (als je bijvoorbeeld regelmatig dezelfde dingen eet als lunch of avondeten en elke avond dat je dit eet buikpijn ervaart of ineens veel winden laat).  
• Buikpijn, winderigheid en vermoeidheid: Over precies deze drie klachten, hebben wij een blog geschreven: Buikpijn, winderigheid en vermoeidheid

Wat kun je doen?

Eet kleinere maaltijden en vermijd voedsel dat gasvorming bevordert, zoals koolzuurhoudende dranken en peulvruchten. Ook kan je een korte wandeling maken als je thuis komt van werk of na het avondeten om je spijsvertering te ondersteunen. 

Buikpijn in de ochtend

Buikpijn in de ochtend komt vaak voor en kan veroorzaakt worden door een lege maag, hormonale schommelingen of andere factoren.

Mogelijke oorzaken:

• Buikpijn bij het wakker worden: Een teken van stress of een te grote of vette maaltijd voor het slapen. Ook de klachten van een maagzweer kunnen erger zijn in de ochtend, omdat je dan vaak een lege maag hebt. 
• Buikpijn in de ochtend als man: Kan duiden op prostaatproblemen of een urineweginfectie.
• Buikpijn en gele ontlasting: Onafhankelijk van op welk moment van de dag je dit ervaart, kan gele ontlasting wijzen op gal- of leverproblemen, alcoholproblemen, coeliakie en meer. Ga als je dit ervaart na of je de afgelopen tijd veel gele of oranje voedingsmiddelen hebt gegeten die de verkleuring zouden kunnen ervaren en zoek hulp bij een arts als dit niet het geval is. Dit betekent de kleur van jouw ontlasting.

Wat kun je doen?

Een lichte snack voor het slapen kan helpen. Bij aanhoudende klachten is het verstandig om een arts te raadplegen.

Psychische buikpijn bij volwassenen

Psychische buikpijn komt vaak voor bij volwassenen en heeft geen fysieke oorzaak. Stress, angst en depressie zijn belangrijke triggers. Het wordt ook wel ‘vage buikpijn’ genoemd doordat het lastig te lokaliseren kan zijn en de oorzaak niet gevonden kan worden.

Wat kun je doen?

Mindfulness, meditatie en psychologische begeleiding kunnen helpen om de oorzaak van de pijn aan te pakken. In deze blog delen we wat tips.

Brandende buikpijn

Brandende buikpijn voelt scherp en heet, alsof er vuur in je buik brandt. Het wordt vaak veroorzaakt door maagproblemen.

Mogelijke oorzaken:

• Gastritis (maagontsteking)
• Refluxziekte (GERD)
• Overmatig gebruik van NSAID’s of alcohol

Wat kun je doen?

Vermijd prikkelende voedingsmiddelen en probeer maagzuurremmers als tijdelijke oplossing.

Buikpijn komt en gaat

Sommige buikpijn komt en gaat in vlagen. Dit kan gepaard gaan met specifieke activiteiten zoals plassen of hoesten.

Mogelijke oorzaken:

• Buikpijn die komt en gaat bij plassen: Kan wijzen op een urineweginfectie.
• Niet kunnen poepen en buikpijn: Constipatie is vaak de boosdoener. Maar als dit vaker voorkomt of als er een patroon is waarbij obstipatie en diarree zich afwisselen, kan je ook aan PDS of SIBO denken.
• Buikpijn bij hoesten: Bij hevig hoesten oefen je druk uit op je buik die pijn kan geven. Zorg ervoor dat je het hoesten aanpakt als het lang aanhoudt, want het kan gevolgen zoals gebroken ribben, een liesbreuk of aambeien hebben. 
• Buikpijn in vlagen: Gal- of nierstenen zijn misschien wel de meest beruchte veroorzaker van ernstige buikpijn die komt in vlagen. Deze pijn noemen we ook wel koliekpijn. 

Wat kun je doen?

Let op de patronen in je pijn en bespreek deze met je arts voor verdere diagnose. Wacht klachten niet te lang af. 

Wat te doen tegen buikpijn?

Heb je last van aanhoudende buikpijn en wil je ervan af? Dan is het D.A.R.M. Programma misschien wat voor jou. Dit programma bestaat uit 4 unieke fases, waar het volgen van het D.A.R.M. Dieet er één van is. Je leert welke triggers je kan vermijden om jouw darmen tot rust te brengen en weer een gezond ontlastingspatroon (zonder buikpijn) te krijgen. 

In het D.A.R.M. Programma stellen we niet alleen handige tools zoals een D.A.R.M. receptenboek of maaltijdplanner beschikbaar, maar kijken we stap voor stap naar wat jouw chronische buikpijn zou kunnen veroorzaken en hoe we dit aan kunnen pakken. Met ons programma hebben we al meer dan 2500 mensen mogen helpen.

Je kunt ook onze gratis masterclass volgen. Hierin ontdek je hoe je erachter kunt komen wat de oorzaak is van jouw darmklachten, en hoe je deze stap voor stap kunt aanpakken. Klik hier om de masterclass te bekijken.

Geschreven door Zara Kleijn, BSc Geneeskunde aan de Radboud Universiteit, met verdiepende vakken in voeding, gezondheid en sport.

Gereviewd door Mats Laszlo , BSc Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.