Buikpijn komt vaak voor en kan een breed scala aan oorzaken hebben, variërend van iets onschuldigs zoals een overgevoeligheid voor een voedingsmiddel tot ernstige aandoeningen zoals de ziekte van Crohn of galstenen.
De oorzaken in deze blog zijn gesorteerd op meest naar minst voorkomend, zodat je een goed beeld krijgt van de meest waarschijnlijke oorzaken van jouw klachten.
(PS: benieuwd hoe je in 4 stappen je buikpijn op een effectieve manier kunt aanpakken? Bekijk dan hier onze gratis masterclass.)
Buikpijn kan door verschillende factoren ontstaan, zoals virale infecties, spijsverteringsproblemen, of zelfs stress. Vaak is buikpijn tijdelijk en verdwijnt deze vanzelf, maar sommige soorten buikpijn kunnen wijzen op onderliggende gezondheidsproblemen.
Symptomen zoals pijn op één specifieke plek, pijn die gepaard gaat met bewegingsdrang of plotselinge, intense pijn in de buik kunnen een indicatie zijn van wat de oorzaak zou kunnen zijn. Hier volgt een overzicht van de meest voorkomende oorzaken, symptomen, en mogelijke oplossingen.
Het ervaren van buikpijn na het eten kan verschillende oorzaken hebben, afhankelijk van wat iemand heeft gegeten. Het eten van rauwe havermout kan bijvoorbeeld leiden tot buikpijn, omdat ongekookte haver moeilijker te verteren is en gasvorming kan veroorzaken. Inuline, een prebioticum dat vaak wordt toegevoegd aan voeding voor een verbeterde darmgezondheid, kan bij overmatige consumptie juist leiden tot een opgeblazen gevoel en krampen. Chocolade kan ook buikpijn veroorzaken bij mensen die gevoelig zijn voor de vetten, cafeïne of andere polyfenolen (bepaalde plantenstoffen) in chocolade, welke de spijsvertering kunnen beïnvloeden. Daarnaast zijn er nog FODMAPs die berucht zijn voor het veroorzaken van symptomen en kunnen mensen individuele intoleranties hebben die soms vage klachten geven.
Buikpijn kan verschillende oorzaken hebben, ook al ben je niet ongesteld of zwanger. Enkele mogelijke oorzaken zijn:
Deze 4 symptomen zijn niet heel specifiek, waardoor er heel veel mogelijke oorzaken van deze klachten zijn. Dit zijn enkele voorbeelden:
Heb je koude rillingen of koorts, buikpijn (terwijl je normaal niet zomaar klachten hebt), diarree en zijn mensen in je omgeving ook ziek? Dan kan je er vanuit gaan dat een virus de boosdoener is. Gelukkig zijn virale infecties vaak self-limiting (tenzij je immuungecompromitteerd bent). Dit houdt in dat je lichaam het gewoon zelf op kan lossen. Je kan dit proces ondersteunen door rust te nemen en goed te hydrateren.
Gardnerella vaginalis is een bacterie die een vaginale infectie, bekend als bacteriële vaginose, kan veroorzaken. Bacteriële vaginose is te herkennen aan overmatige grijswitte afscheiding, een sterk riekende vissige geur en vaginale jeuk. Er is juist geen zwelling, roodheid of bultjes te zien op of rondom de schaamlippen.
Het is niet normaal om bij bacteriële vaginose buikpijn of pijn bij het plassen te ervaren, dus het is aan te raden om daarmee naar de dokter te stappen.
Soms ervaar je buikpijn na het poepen, wat kan wijzen op een probleem in de darm, zoals constipatie of zelfs het prikkelbare darm syndroom (PDS).
Als je last hebt van obstipatie, kan de buikpijn komen doordat de resterende ontlasting in je darmen eindelijk verder kan bewegen na het poepen, wat een ongemakkelijk gevoel kan geven als deze hard is.
Ook bij PDS zijn buikpijn en problemen met poepen vaak hoofdklachten. Voor verlichting is het belangrijk om vezelrijk te eten, voldoende te drinken en regelmatig te bewegen.
Na een bevalling is het niet ongebruikelijk om buikpijn te ervaren. Dit kan komen door verschillende factoren, waaronder de samentrekkingen van de baarmoeder die zich weer naar de oorspronkelijke grootte probeert terug te brengen. Deze 'naweeën' zijn pijnlijk maar noodzakelijk voor het herstelproces.
Daarnaast kunnen hechtingen en eventuele scheuren bijdragen aan het ongemak. Als de pijn aanhoudt, intensiever wordt of gepaard gaat met koorts, is het verstandig om contact op te nemen met een arts.
Aambeien zijn uitstulpingen vlak bij de anus. En hoewel ze in de buurt van je achterwerk zitten, hebben ze wel andere oorzaken en oplossingen als de spijsverteringsproblemen die we normaal bespreken. Daarom hebben we een blog toegewijd aan aambeien. Deze blog lees je hier.
Buikpijn veroorzaakt door constipatie, ook wel bekend als obstipatie of verstopping, is een veelvoorkomend probleem dat ontstaat wanneer de ontlasting te langzaam door de darmen beweegt. Dit kan leiden tot een opgeblazen gevoel, krampen en pijn.
Constipatie kan worden veroorzaakt door verschillende factoren zoals een vezelarm dieet, onvoldoende vochtinname, gebrek aan lichaamsbeweging, stress en bepaalde medicijnen. Een dieet rijk aan vezels, gecombineerd met voldoende hydratatie en regelmatige lichaamsbeweging, kan helpen om constipatie te voorkomen of te verlichten.
Ook het vermijden van bewerkte voedingsmiddelen en het toevoegen van natuurlijke laxerende producten, zoals pruimen of lijnzaad, aan het dieet doet wonderen voor sommigen. Laxeermiddelen kunnen in sommige gevallen nodig zijn, maar het is belangrijk om medisch advies in te winnen voordat je hier langdurig gebruik van maakt.
Als de buikpijn aanhoudt of ernstiger wordt, is het raadzaam een arts of therapeut te raadplegen om andere onderliggende oorzaken uit te sluiten. Voor uitgebreide informatie over dit thema, kun je deze blog over obstipatie raadplegen.
Buikpijn kan ook een symptoom zijn van COVID-19, hoewel het niet de meest voorkomende klacht is. Veel mensen associëren COVID-19 voornamelijk met luchtwegproblemen, zoals hoesten en ademhalingsmoeilijkheden. Echter, buikpijn en andere maag-darmklachten zoals diarree, misselijkheid en verlies van eetlust zijn bij sommige patiënten gemeld (2).
Dit kan te maken hebben met de manier waarop het coronavirus het spijsverteringsstelsel beïnvloedt, mogelijk door de ontstekingsreactie van het lichaam of directe infectie van de darmen.
Buikpijn na bewegen kan frustrerend zijn, want beweging zou toch juist goed moeten zijn voor je spijsvertering? Uitleg over hoe dit komt en wat je kan doen om dit te verminderen of voorkomen, vind je in deze blog.
Buikpijn na duursport zoals hardlopen of wielrennen kan net wat andere oorzaken hebben dan buikpijn na krachtsport. Het komt ook redelijk vaak voor. In het Engels is er zelfs een term voor het ineens nodig naar de wc moeten tijdens het hardlopen (vaak met diarree): runner’s trots. Meer hierover lees je hier.
Waarschijnlijk weet je allang dat alcohol niet bepaald gezond is voor je en dat je, als je buikpijn krijgt door alcohol, je wellicht een beetje moet minderen. Wat je misschien nog niet weet, is waardoor het precies komt, en welke alcoholswaps je kan maken om je klachten te verminderen. In deze blog vertellen we het je allemaal.
Ook in buikpijn rondom operaties hebben we ons flink verdiept. In deze blog staat informatie over littekens, verklevingen, beweging na een operatie en buikpijn door medicatie en in deze blog vind je meer over buikpijn na narcose.
Het concept van een verzakking kan lastig te begrijpen zijn als je het nog nooit hebt meegemaakt. Bij een verzakking, ook wel prolaps genoemd, is er een orgaan letterlijk naar beneden gezakt waardoor deze niet meer op zijn plek zit. Dit kan de blaas, vagina/baarmoeder of de endeldarm (het laatste stuk van de darm) zijn. Verzakkingen komen met name voor bij vrouwen, maar ook mannen kunnen een verzakking krijgen door bijvoorbeeld hard persen bij het poepen of veel hoesten.
Afhankelijk van welk orgaan verzakt is, kan je klachten ervaren zoals: een zwaar gevoel in de vagina hebben, het gevoel hebben dat er een bal tussen de benen zit, een zeurend gevoel in de onderbuik hebben, plas of poep minder op kunnen houden, een ander gevoel hebben bij vrijen, de blaas niet goed leeg kunnen plassen of de darm niet volledig kunnen legen bij het poepen.
De druk op je bekkenbodem verlagen kan klachten voorkomen of verminderen. Dit kan je doen door af te vallen, obstipatie aan te pakken en niet te zwaar te tillen.
De behandeling van een verzakking bestaat uit bekkenbodemoefeningen, een vaginaring (pessarium) of een operatie.
Galstenen geven een heel specifieke soort pijn, die we ook wel koliekpijn noemen. Deze hevige pijn komt plotseling opzetten en zakt ook plotseling weer af. De pijn gaat gepaard met bewegingsdrang. Je hebt de neiging om rond te lopen, over de grond te rollen of heen en weer te wiegen. De diagnose galstenen kan definitief gesteld worden met een echo in het ziekenhuis.
De behandeling van galstenen bestaat uit goede pijnstilling, een gezond dieet en eventueel afvallen bij overgewicht. Gaan de hevige klachten niet weg? Dan kan er uiteindelijk een operatie gedaan worden om de complete galblaas (en daarmee ook de stenen die de klachten veroorzaken) weg te halen.
Seksueel overdraagbare aandoeningen kunnen ook buikpijn veroorzaken. We noemen twee voorbeelden:
Het maken van een uitstrijkje is geen pretje, maar zou geen erge pijn moeten doen. Na de procedure kunnen vrouwen last hebben van licht bloedverlies of een ongemakkelijk gevoel, maar aanhoudende buikpijn is zeker niet de bedoeling. Trek bij hevige klachten dus aan de bel.
Omdat je lichaam de eerste weken aan de spiraal moet wennen, kan je milde krampen en buikpijn ervaren. Houden deze klachten echter maanden aan of zorgen ze voor veel ongemak, dan kan dat een teken zijn dat de spiraal niet goed zit of dat de spiraal misschien niet de beste anticonceptievorm is voor jou. Neem in dit geval contact op met je behandelend arts.
De pil zit vol met hormonen, en zoals we in deze blog beschrijven, kunnen hormonen van alles teweegbrengen in ons lichaam. Zodra je stopt met het slikken van de pil, moet je lichaam zelf weer hard aan het werk om de hormonen die je eerst door de pil kreeg, weer zelf te gaan produceren. En dit kan even duren. Daardoor ontstaat er een (tijdelijke) daling van je oestrogeen en progesteron, vergelijkbaar met wat er gebeurt tijdens de overgang. Dit kan mogelijk buikpijn met zich meebrengen.
Buikpijn door hoesten komt vaker voor dan men denkt en kan een direct gevolg zijn van de constante druk op de buikspieren. Bij langdurig of intensief hoesten, zoals vaak voorkomt bij verkoudheid, bronchitis of allergieën, kunnen de buikspieren overbelast raken, wat leidt tot pijn of zelfs spierspanning. Dit kan een onaangenaam, zeurend gevoel in de buik veroorzaken, vooral bij herhaaldelijk hoesten.
Voor mensen met hooikoorts, een allergische reactie op pollen, kan hoesten ook een veelvoorkomend symptoom zijn, vooral in het voorjaar en de zomer wanneer pollenconcentraties hoog zijn. Bij hooikoorts kunnen de luchtwegen geïrriteerd raken, wat leidt tot hoesten en mogelijk buikpijn. Het gebruik van antihistaminica kan helpen om hooikoorts onder controle te houden, waardoor ook het hoesten en de bijbehorende buikpijn verminderen.
Het ervaren van buikpijn bij het liggen kan verschillende oorzaken hebben. Vaak heeft het te maken met de druk die het lichaam uitoefent op de interne organen wanneer iemand gaat liggen. Als je pijn bij het liggen ervaart, heb je misschien wel reflux of een ontsteking in het maag-darmkanaal. Wees niet bang om dit serieus te nemen en medisch advies in te winnen bij een arts of therapeut.
Hoewel lactosevrije melk speciaal is ontwikkeld om lactose-intolerantieklachten te verminderen, kunnen sommige mensen toch buikpijn ervaren na het drinken ervan. Dit kan komen door een intolerantie voor andere bestanddelen in de melk, zoals caseïne, een melkeiwit dat moeilijk te verteren is.
Daarnaast bevatten sommige lactosevrije melkproducten toegevoegde enzymen die de lactose afbreken, wat bij gevoelige personen tot irritatie kan leiden. Het is belangrijk om andere mogelijke oorzaken uit te sluiten, zoals bepaalde toevoegingen of stabilisatoren in de melk die een reactie kunnen veroorzaken.
Vezels zijn essentieel voor een gezonde spijsvertering en geven een vol gevoel, maar overmatige inname kan het tegenovergestelde effect hebben. Te veel vezels kunnen leiden tot opgeblazenheid, gasvorming en krampachtige buikpijn. Dit komt doordat vezels water opnemen in de darmen, wat de stoelgang bevordert, maar bij een te hoge inname kan dit leiden tot een overbelasting van het spijsverteringsstelsel.
Het is van belang om je vezelinname geleidelijk te verhogen en voldoende water te drinken om de vezels goed te laten werken. Een plotselinge verhoging van vezelinname zonder voldoende hydratatie kan leiden tot buikpijn en een honger die ondanks de vezelinname aanhoudt.
Een antibioticum is een effectief medicijn tegen bacteriële infecties, maar kan bijwerkingen zoals buikpijn veroorzaken. Dit komt doordat antibiotica niet alleen de schadelijke bacteriën doden, maar ook de gunstige darmbacteriën aantasten. Hierdoor kan de balans in de darmen verstoord raken, wat leidt tot klachten als opgeblazen buik, diarree en krampen.
Koffie is een populaire drank, maar kan bij sommige mensen buikpijn veroorzaken. Dit komt doordat koffie de productie van maagzuur stimuleert, wat tot irritatie van de maagwand kan leiden. Mensen met een gevoelige maag of maagproblemen zoals gastritis kunnen deze effecten sterker ervaren.
Daarnaast heeft koffie een laxerend effect en kan het de darmen stimuleren, wat bij overmatige consumptie kan resulteren in buikpijn of diarree. Voor mensen die gevoelig zijn voor de zuren in koffie, kan overschakelen op cafeïnevrije koffie of een minder zure variant helpen om de symptomen te verminderen.
XTC-gebruik kan verschillende lichamelijke reacties teweegbrengen, waaronder buikpijn. De werkzame stof MDMA kan de werking van het spijsverteringsstelsel beïnvloeden, wat leidt tot buikklachten. Dit komt doordat XTC de spieren in het lichaam, inclusief de darmen, kan aanspannen, waardoor de normale werking verstoord raakt. Daarnaast kan uitdroging door het gebruik van de drug bijdragen aan buikpijn.
Het is essentieel om voldoende water te drinken en goed te rusten na het gebruik van XTC om het lichaam te helpen herstellen en buikpijn te verminderen.
Endometriose is een aandoening waarbij het baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder groeit, wat ernstige buikpijn kan veroorzaken. De pijn kan verergeren tijdens de menstruatiecyclus en soms uitstralen naar de onderrug en benen. Deze chronische pijn kan ook aanhouden na medische ingrepen, zoals een curettage.
De klachten variëren per persoon, maar het is belangrijk om te weten dat endometriose ook pijn kan veroorzaken bij dagelijkse activiteiten zoals zitten en liggen. Het herkennen van deze symptomen en het raadplegen van een specialist kan helpen om een diagnose te stellen en een passende behandeling te vinden.
Nu we het toch over buikpijn met een gynaecologische oorzaak hebben: waarom kan je buikpijn hebben na een curretage? Bij een curettage wordt er met een soort lepeltje slijmvlies of zwangerschapsweefsel weggeschraapt uit je baarmoeder. Dit wordt o.a. gedaan bij onderzoek naar abnormaal bloedverlies of na een miskraam.
Het is niet ongebruikelijk dat vrouwen na een curettage buikpijn ervaren. Deze pijn wordt meestal veroorzaakt door het samentrekken van de baarmoeder terwijl deze terugkeert naar haar normale grootte. Het samentrekken kan krampachtige pijn veroorzaken die lijkt op menstruatiekrampen en kan enkele dagen aanhouden.
Daarnaast kan de procedure zelf leiden tot irritatie en lichte ontsteking in de baarmoederwand, wat ook bijdraagt aan het ongemak. Het is belangrijk om op eventuele andere symptomen te letten, zoals aanhoudende hevige pijn, koorts of abnormale afscheiding, omdat dit kan duiden op complicaties zoals een infectie. In dit soort gevallen is het raadzaam om direct medisch advies in te winnen.
Over het algemeen kunnen pijnstillers en rust helpen bij het verlichten van de pijn na een curettage, maar langdurige of verergerende pijn moet altijd serieus genomen worden.
Een inwendige echo is een diagnostische procedure waarbij een echografiesonde in de vagina wordt ingebracht om de organen van het bekken te onderzoeken. Hoewel de procedure over het algemeen als veilig wordt beschouwd, kan het lichte ongemakken of buikpijn veroorzaken. Dit kan te wijten zijn aan druk op de bekkenorganen of aan gevoeligheid van de baarmoeder of eierstokken. De pijn is meestal mild en van korte duur, maar kan bij sommige vrouwen aanhouden, vooral als er al bestaande aandoeningen zijn zoals cysten of ontstekingen.
Een liesbreuk treedt op wanneer er weefsel dat normaal in de buikholte hoort, zoals de darm, door een zwakke plek in de buikwand naar buiten komt. Dit kan leiden tot scherpe pijn in de onderbuik, vooral bij inspanning, hoesten of tillen. De pijn kan ook gepaard gaan met een zichtbare uitstulping in de liesstreek.
Het is belangrijk om medische hulp te zoeken als er sprake is van aanhoudende of intense pijn, omdat een onbehandelde liesbreuk kan leiden tot complicaties zoals een beknelling van de darm.
Een blaasontsteking, ook wel cystitis genoemd, kan gepaard gaan met scherpe buikpijn en een constant, zeurend gevoel in de onderbuik. De pijn kan verergeren tijdens het plassen en gepaard gaan met een branderig gevoel. Een blaasontsteking wordt meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie en kan eenvoudig worden behandeld met antibiotica, hoewel er ook voor gekozen kan worden om het niet te behandelen. Drinken van voldoende water en het vermijden van irriterende stoffen zoals cafeïne kan helpen de symptomen te verlichten.
Heb je last van aanhoudende buikpijn en wil je ervan af? Dan is het D.A.R.M. Programma misschien wat voor jou. Dit programma bestaat uit 4 unieke fases, waar het volgen van het D.A.R.M. Dieet er één van is. Je leert welke triggers je kan vermijden om jouw darmen tot rust te brengen en weer een gezond ontlastingspatroon (zonder buikpijn) te krijgen.
In het D.A.R.M. Programma stellen we niet alleen handige tools zoals een D.A.R.M. receptenboek of maaltijdplanner beschikbaar, maar kijken we stap voor stap naar wat jouw chronische buikpijn zou kunnen veroorzaken en hoe we dit aan kunnen pakken. Met ons programma hebben we al meer dan 2500 mensen mogen helpen.
Je kunt ook onze gratis masterclass volgen. Hierin ontdek je hoe je erachter kunt komen wat bij jou de oorzaak is van je buikklachten, en hoe je hier stap voor stap vanaf kunt komen. Klik hier om de masterclass te bekijken.
Bronnen:
Geschreven door Zara Kleijn, BSc Geneeskunde aan de Radboud Universiteit, met verdiepende vakken in voeding, gezondheid en sport.
Gereviewd door Mats Laszlo , BSc Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.
50% Bijna klaar